Voordat je onder de spoorwegtunnel de Spaarndammerbuurt ‘’in duikt’’, kun je al niet om het beeld van de socialist Domela Nieuwenhuis (1846-1919) heen, die geldt als een van de oprichters van de socialistische beweging in Nederland. Niet voor niets natuurlijk staat dit beeld aan de poort van de Spaarndammerbuurt. Het plantsoen op de plek waar ooit
Pierre Cuypers’ Maria Magdalena parochiekerk (1887) stond, is ook niet voor niets naar deze voorvechter van ‘recht voor allen’ vernoemd.
Toen Zito Lema in dit plantsoen met haar team tijdens een van de wandelingen door de buurt even stil hield om te overleggen, brak een van haar oudere buurmannen in met de woorden: ‘’ja en deze kerel (Domela Nieuwenhuizen dus; red.) heeft in deze buurt alles kapot gemaakt’’, hij is duidelijk geen communist zou je zeggen.
Het nieuwe plantsoen laat in het grondpatroon en de apsis de contouren van de voormalige kerk zien.
In de pastorie naast het plantsoen, was lange tijd een huisartenspraktijk gevestigd. Enkele jaren geleden is het monumentale pand grondig gerenoveerd en opgedeeld in enkele appartementen.
Sint Maria Magdalena kerk
In het rode bolwerk van weleer bestond ook een kleine katholieke gemeenschap. In 1887 werd er de parochie Sint Maria Magdalena opgericht. Het bleek in de arbeidersbuurt een hele toer om genoeg fondsen te vergaren om daarmee een kerk te bouwen. Niettemin lukte het de parochie in 1888 toch om een stuk grond te kopen tussen de spoordijk, Spaarndammer- en Zaandijkstraat. In anderhalf jaar tijd werd naar een ontwierp van niemand minder dan Pierre Cuijpers (Rijksmuseum en Centraal Station)!! op een bijna onmogelijk driehoekig perceel de Maria Magdalena kerk gebouwd. Vooral toen daarnaast het treinviaduct werd gebouwd, betekende de kerk een bijzondere entree van de buurt.
Maar zoals bij veel kerken van Cuijpers, voltrok de bouw zich veel te snel en daardoor slordig. In 1964 werd duidelijk dat mede door de leegloop, de benodigde reparaties aan het gebouw niet meer opbrengen. Nog voor het 75-jarig bestaanIn 1967-’68 werdde kerk nog vóór het 75-jarig bestaan, afgebroken wegens een te slechte fundering en grote bouwvalligheid. Na de sloop werd de Magdalena kapel, verderop in de Spaarndammerstraat door katholiek gemeenschap gebruikt. In dat markante gebouw zit nu een pop up restaurant.
Van de parochie rest nu alleen nog de pastorie, dat aanvankelijk onderdak bood aan Casa Migrante, waar Spaanstalige migranten uit de buurt Nederlands leerden. Nu herbergt het gebouw appartementen. Ook het belendende klooster St. Leo en de R.K. OBS Elizabeth Paul bleven behouden. De laatste is nog maar net in onbruik geraakt.
Domela Nieuwenhuisplantsoen
Op de lege plek van de kerk zelf, ontstond een parkje, dat in de volksmond het Magdalenaparkje heette. In 1973 werd het plantsoen in de geest van de Rode buurt vernoemd naar de socialistische politicus Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Het groen in het plantsoen wordt door een groep actieve buurtbewoners onderhouden. Het ingelegde grondplan en de contouren van de apsis naar een idee van kunstenaar Elspeth Pikaar doen nog aan het werk van Pierre Cuijpers denken.
Weg die muur! 